15 Cách tiết kiệm điện khi dùng điều hòa vào mùa hè

Mùa hè đến cùng hóa đơn điện tăng vọt, và điều hòa chính là thủ phạm lớn nhất. Nếu bạn đang tự hỏi vì sao tiền điện cứ leo thang mỗi tháng, thì bài viết này là dành cho bạn. Dưới đây là 15 mẹo đơn giản, thực tế và dễ áp dụng giúp bạn giảm tiêu thụ điện từ điều hòa mà vẫn giữ được sự mát mẻ cần thiết cho cả gia đình.

Cài đặt nhiệt độ điều hòa hợp lý

Nhiệt độ điều hòa ảnh hưởng trực tiếp đến mức tiêu thụ điện. Càng để nhiệt độ thấp, máy càng phải hoạt động mạnh hơn, dẫn đến hóa đơn điện tăng nhanh. Mức nhiệt lý tưởng được khuyến nghị là từ 26 đến 28°C, đủ mát để cơ thể thoải mái mà không làm điều hòa phải gồng gánh quá mức.

Thực tế, việc chỉnh tăng thêm mỗi 1°C so với mức 24°C có thể giúp bạn tiết kiệm khoảng 5–7% lượng điện tiêu thụ. Nếu bạn thấy nhiệt độ này vẫn hơi nóng, hãy dùng thêm quạt để tạo gió đối lưu. Gió từ quạt sẽ giúp làm mát da nhanh hơn mà không cần hạ nhiệt độ điều hòa.

Với điều hòa Inverter, việc duy trì một mức nhiệt ổn định còn giúp máy chạy ở công suất thấp liên tục, thay vì phải bật/tắt liên tục như dòng non-inverter – từ đó tiết kiệm điện đáng kể về lâu dài.

Hẹn giờ tắt điều hòa khi ngủ hoặc ra khỏi nhà

Một trong những nguyên nhân khiến hóa đơn điện tăng cao là điều hòa hoạt động trong thời gian không cần thiết, như khi bạn đã ngủ sâu hoặc ra khỏi nhà mà quên tắt. Giải pháp đơn giản nhất là sử dụng chức năng hẹn giờ (timer) được tích hợp sẵn trong hầu hết các dòng máy lạnh hiện nay.

Với giấc ngủ ban đêm, bạn có thể cài đặt điều hòa tự tắt sau khoảng 2–3 giờ, khi cơ thể đã đủ mát và nhiệt độ ngoài trời giảm dần. Việc này không chỉ giảm đáng kể thời gian tiêu thụ điện, mà còn giúp bạn tránh bị lạnh vào giữa đêm.

Nếu thường xuyên ra khỏi nhà vào khung giờ cố định (như buổi sáng đi làm), bạn cũng nên thiết lập lịch tắt định kỳ hoặc sử dụng ổ cắm hẹn giờ/thiết bị điều khiển từ xa qua smartphone để chủ động tắt điều hòa từ xa nếu lỡ quên.

Sử dụng quạt kết hợp với điều hòa

Dùng quạt và điều hòa cùng lúc nghe có vẻ tốn điện hơn, nhưng thực tế lại là một trong những cách tiết kiệm điện hiệu quả nhất nếu bạn biết áp dụng đúng cách.

Khi bật điều hòa, không khí mát thường tập trung ở một số khu vực nhất định và mất thời gian để lan tỏa đều khắp phòng. Lúc này, quạt sẽ giúp phân bổ luồng khí lạnh nhanh hơn, làm mát đều và tạo hiệu ứng gió mát trực tiếp lên da, khiến bạn cảm thấy dễ chịu ngay cả khi điều hòa đang ở mức nhiệt độ cao hơn.

Nhờ hiệu ứng này, bạn hoàn toàn có thể tăng nhiệt độ điều hòa lên 1–2°C mà vẫn giữ được cảm giác mát, từ đó giúp giảm đáng kể lượng điện tiêu thụ.

Bạn có thể dùng quạt trần, quạt đứng hoặc quạt treo tường tùy theo bố cục phòng. Ưu tiên các loại quạt có chức năng hẹn giờ hoặc điều khiển từ xa để dễ thao tác trong khi ngủ.

Đóng kín cửa, che rèm, dán phim cách nhiệt

Điều hòa hoạt động hiệu quả nhất khi không gian được cách ly tốt với nhiệt bên ngoài. Nếu cửa sổ, cửa ra vào không được đóng kín, hoặc ánh nắng trực tiếp chiếu vào phòng, thì dù bạn để nhiệt độ thấp bao nhiêu, điều hòa vẫn phải hoạt động liên tục ở mức cao, dẫn đến hao điện đáng kể.

Giải pháp đơn giản và dễ thực hiện là:

• Đóng kín toàn bộ cửa ra vào và cửa sổ khi bật điều hòa.
• Sử dụng rèm dày, màu sáng hoặc có lớp phản nhiệt để cản bức xạ nhiệt từ mặt trời, nhất là vào buổi trưa và chiều.
• Dán phim cách nhiệt lên kính nếu phòng bạn có nhiều mặt kính hướng nắng, giúp giảm nhiệt hấp thụ tới 40–60%.

Vệ sinh định kỳ lưới lọc định kỳ

Lưới lọc bụi của điều hòa là bộ phận tiếp xúc trực tiếp với không khí, nên sau một thời gian sử dụng sẽ bám đầy bụi bẩn, tóc, phấn hoa hoặc nấm mốc. Khi lớp bụi này dày lên, luồng gió bị cản lại, khiến điều hòa làm lạnh chậm hơn và tiêu tốn nhiều điện hơn để đạt được nhiệt độ mong muốn.

Theo khuyến nghị, bạn nên:

• Vệ sinh lưới lọc 2–4 tuần/lần nếu sử dụng thường xuyên, đặc biệt trong mùa hè.
• Chỉ cần tháo mặt nạ dàn lạnh, lấy lưới lọc ra rửa sạch bằng nước và để khô tự nhiên trước khi lắp lại.
• Không nên dùng bàn chải cứng hoặc nước nóng vì có thể làm biến dạng lớp lọc.

Ngoài lưới lọc, nếu bạn đã dùng điều hòa liên tục hơn 6 tháng, nên gọi kỹ thuật viên bảo trì toàn bộ dàn lạnh và dàn nóng để đảm bảo hệ thống sạch, gas đủ, máy chạy êm và tiết kiệm điện hơn.

Đây là một việc đơn giản nhưng rất nhiều người bỏ quên, trong khi chỉ cần vệ sinh đúng định kỳ đã giúp tiết kiệm 5–15% điện năng mỗi tháng.

Bảo trì dàn nóng, dàn lạnh định kỳ

Không chỉ lưới lọc, mà toàn bộ hệ thống điều hòa từ dàn lạnh trong nhà đến dàn nóng bên ngoài, cũng cần được bảo trì định kỳ để đảm bảo hiệu suất làm mát và tiết kiệm điện tối đa.

Dàn nóng nếu bị bụi bám dày hoặc đặt ở nơi bí gió sẽ làm giảm khả năng tản nhiệt, khiến máy nén phải chạy mạnh hơn để làm mát, dẫn đến tiêu thụ nhiều điện hơn. Dàn lạnh bẩn cũng khiến hơi lạnh thổi ra yếu, làm lạnh kém, gây hao điện và ảnh hưởng đến tuổi thọ thiết bị.

Bạn nên:

• Bảo trì toàn bộ điều hòa định kỳ 6 tháng một lần, đặc biệt trước và sau mùa hè.
• Gọi thợ chuyên nghiệp để kiểm tra áp suất gas, mạch điện, vệ sinh dàn lạnh, dàn nóng, kiểm tra block máy và hệ thống thoát nước.
• Tránh để dàn nóng ở nơi quá nóng hoặc bí gió, nên có mái che nhưng vẫn thông thoáng.

Sử dụng điều hòa Inverter

Nếu bạn đang sử dụng máy lạnh đời cũ, không có công nghệ Inverter, thì đây chính là một trong những nguyên nhân khiến hóa đơn tiền điện của bạn luôn cao vào mùa hè.

Điều hòa Inverter hoạt động theo nguyên lý điều chỉnh công suất liên tục thay vì bật/tắt hoàn toàn như máy thường. Khi phòng đã đạt đến nhiệt độ cài đặt, máy nén Inverter sẽ giảm công suất xuống mức duy trì, nhờ đó giảm lượng điện tiêu thụ đến 30–50% so với máy non-Inverter.

Ngoài ra, máy Inverter còn có ưu điểm:

• Làm lạnh nhanh hơn khi mới bật.
• Vận hành êm ái, ít rung và ít ồn.
• Giữ nhiệt độ phòng ổn định.

Mặc dù giá ban đầu có thể cao hơn, nhưng nếu bạn sử dụng điều hòa thường xuyên (nhất là vào mùa hè), thì chỉ sau 1–2 năm sử dụng, phần tiết kiệm điện có thể bù lại toàn bộ phần chênh lệch chi phí ban đầu.

Nếu đang cân nhắc thay máy mới, hãy ưu tiên chọn điều hòa Inverter có nhãn năng lượng 5 sao để tối ưu hiệu quả tiết kiệm điện lâu dài.

Chọn công suất điều hòa phù hợp với diện tích phòng

Không phải cứ chọn máy lạnh công suất lớn là sẽ làm mát nhanh và tiết kiệm điện. Trên thực tế, việc chọn sai công suất điều hòa so với diện tích phòng là một trong những nguyên nhân khiến điện năng bị lãng phí nghiêm trọng.

Nếu công suất quá nhỏ so với diện tích, điều hòa sẽ phải chạy liên tục ở mức cao mà không đạt được độ lạnh mong muốn. Ngược lại, nếu công suất quá lớn, máy sẽ bật/tắt liên tục trong thời gian ngắn, gây tiêu tốn điện và làm giảm tuổi thọ của thiết bị.

Dưới đây là gợi ý chọn công suất theo diện tích phòng phổ biến, chọn đúng công suất giúp điều hòa làm lạnh nhanh, ổn định và tiết kiệm điện đáng kể, đồng thời giảm rủi ro quá tải hoặc hỏng hóc do vận hành không đúng tải.

Tránh bật/tắt liên tục trong thời gian ngắn

Nhiều người có thói quen bật điều hòa cho mát rồi tắt đi để tiết kiệm điện, sau đó lại bật lại khi cảm thấy nóng, lặp lại nhiều lần trong ngày. Tuy nhiên, đây là cách sử dụng gây hao điện hơn là tiết kiệm, đồng thời ảnh hưởng đến độ bền của thiết bị.

Mỗi lần bật lại, điều hòa sẽ khởi động ở công suất cao nhất để nhanh chóng làm lạnh không gian. Việc này khiến máy nén tiêu thụ một lượng điện lớn hơn bình thường, giống như xe máy phải đề liên tục trong giờ kẹt xe. Ngoài ra, bật/tắt liên tục cũng làm hệ thống mạch điện, block và quạt hoạt động không ổn định, dễ gây hư hỏng sớm.

Thay vì tắt hẳn, bạn có thể:

• Tăng nhiệt độ lên 28–29°C khi không cần quá mát, thay vì tắt máy hoàn toàn.
• Kết hợp dùng quạt để duy trì cảm giác mát khi giảm công suất máy.
• Hoặc dùng chức năng hẹn giờ hoặc thiết bị điều khiển thông minh để tự động điều chỉnh chế độ làm mát theo nhu cầu thực tế.

Sắp xếp đồ đạc để luồng gió không bị cản trở

Không ít gia đình lắp điều hòa xong rồi... quên, để tủ quần áo, kệ sách, rèm hoặc các vật dụng lớn chắn ngay trước miệng gió mà không biết rằng điều này làm giảm hiệu quả làm mát và tốn điện hơn rất nhiều.

Khi luồng gió bị cản trở, không khí lạnh không thể phân tán đều khắp phòng, khiến máy lạnh phải hoạt động lâu hơn để đạt được nhiệt độ cài đặt. Điều này không chỉ làm tốn điện, mà còn khiến cảm giác trong phòng không đều, chỗ thì lạnh buốt, chỗ thì vẫn oi.

Bạn nên:

• Đảm bảo khu vực trước dàn lạnh và xung quanh phòng luôn thông thoáng.
• Tránh kê tủ cao, kệ gỗ hay màn cửa dày chắn luồng gió.
• Với quạt điều hòa treo tường, hãy hướng gió ra không gian trống để khí mát lan tỏa tốt hơn.

Tắt bớt các thiết bị tỏa nhiệt trong phòng

Khi điều hòa đang hoạt động để làm mát không khí, nếu trong phòng có nhiều thiết bị tỏa nhiệt như đèn sợi đốt, máy tính để bàn, TV lớn, bếp điện, lò nướng mini, thì hệ thống sẽ phải làm việc vất vả hơn để bù lại lượng nhiệt phát sinh. Kết quả là thời gian làm lạnh kéo dài, công suất tiêu thụ điện tăng lên đáng kể.

Để giúp điều hòa hoạt động hiệu quả hơn, bạn nên:

• Tắt hoặc rút nguồn các thiết bị không cần thiết, nhất là trong thời gian cao điểm nắng nóng.
• Thay đèn sợi đốt hoặc halogen bằng đèn LED, vừa tiết kiệm điện, vừa giảm nhiệt lượng tỏa ra.
• Nếu làm việc với laptop hoặc máy tính bàn, nên để ở khu vực có gió mát lưu thông tốt.

Sử dụng thiết bị hỗ trợ thông minh

Trong thời đại thiết bị điện ngày càng hiện đại, việc tận dụng các giải pháp điều khiển thông minh là cách rất hiệu quả để tiết kiệm điện khi dùng điều hòa, vừa tiện lợi, vừa giúp tối ưu hóa thời gian hoạt động của máy.

Bạn có thể sử dụng:

• Cảm biến chuyển động hoặc cảm biến mở cửa và kết nối với hệ thống smarthome để tự động tắt điều hòa khi không có người trong phòng, hoặc cảnh báo nếu cửa mở gây thất thoát hơi lạnh.
• Thermostat thông minh để kiểm soát nhiệt độ môi trường chính xác hơn, điều chỉnh điều hòa theo thời gian trong ngày và thói quen sử dụng.

Những thiết bị này có giá từ vài trăm nghìn đến khoảng vài triệu đồng, nhưng nếu dùng đúng cách, bạn có thể giảm đáng kể lượng điện tiêu thụ mỗi tháng mà không cần thay đổi máy lạnh hiện tại.

Sử dụng chế độ Dry (hút ẩm) thay vì Cool khi độ ẩm cao

Vào những ngày trời nồm ẩm, đặc biệt là ở miền Bắc hoặc trong mùa mưa, cảm giác khó chịu không hẳn đến từ nhiệt độ cao mà từ độ ẩm trong không khí vượt ngưỡng 60–70%. Lúc này, thay vì bật chế độ làm lạnh (Cool), bạn nên chuyển sang chế độ Dry (hút ẩm) trên remote điều hòa.

Chế độ Dry giúp:

• Loại bỏ độ ẩm dư thừa trong phòng, mang lại cảm giác thoáng mát dễ chịu hơn dù nhiệt độ không thay đổi nhiều.
• Giảm tải cho máy nén, nhờ đó điều hòa tiêu thụ ít điện năng hơn so với chế độ làm lạnh.
• Bảo vệ nội thất và thiết bị điện tử, hạn chế tình trạng ẩm mốc.

Bạn có thể nhận biết chế độ này trên remote bằng biểu tượng giọt nước, hoặc từ khóa "Dry" / "Dehumidify". Nên dùng Dry vào buổi sáng sớm, chiều tối hoặc những ngày mưa kéo dài. Đây là mẹo nhỏ nhưng rất hữu ích giúp bạn vừa tiết kiệm điện vừa tăng sự dễ chịu khi ở trong phòng.

Không bật điều hòa khi phòng đang quá nóng

Một sai lầm phổ biến khiến điều hòa phải tiêu tốn nhiều điện hơn là bật máy ngay khi vừa bước vào phòng đang hầm hập nhiệt, đặc biệt sau buổi trưa nắng hoặc khi nhà đóng kín cả ngày. Lúc này, nhiệt độ trong phòng có thể lên tới 35–40°C, khiến điều hòa phải hoạt động liên tục ở công suất cao trong thời gian dài mới đạt được mức mát mong muốn.

Thay vì bật điều hòa ngay, bạn nên:

• Mở cửa sổ hoặc cửa ra vào trong 3–5 phút để thoát bớt không khí nóng tù đọng bên trong.
• Bật quạt hút hoặc quạt đứng trước khoảng 5–10 phút để đối lưu không khí, làm mát sơ bộ.
• Sau đó mới đóng kín phòng và bật điều hòa ở mức 27–28°C để làm lạnh ổn định.

Thao tác này tuy nhỏ nhưng giúp giảm đáng kể thời gian máy lạnh phải hoạt động quá tải, từ đó tiết kiệm điện và bảo vệ máy nén hiệu quả hơn, đặc biệt với các dòng máy non-inverter.

Kết hợp thêm quạt hút hoặc giếng trời để đối lưu khí

Một không gian kín bưng, thiếu luồng đối lưu sẽ khiến không khí trong phòng bí bách, độ ẩm tăng cao và khiến điều hòa phải hoạt động mạnh hơn để duy trì cảm giác dễ chịu. Để khắc phục, bạn có thể kết hợp thêm giải pháp thông gió thụ động hoặc chủ động nhằm giúp khí mát luân chuyển hiệu quả hơn trong phòng.

Một số cách hiệu quả:

• Lắp quạt hút gió âm trần hoặc gắn tường, giúp đẩy khí nóng, ẩm ra ngoài và hút khí tươi vào phòng.
• Tận dụng giếng trời hoặc khe thông gió tự nhiên, đặc biệt ở nhà phố hoặc biệt thự có nhiều tầng.
• Thiết kế lỗ thông gió chéo giữa các phòng để không khí lưu thông thuận lợi, tránh tạo vùng nóng cục bộ.

Những giải pháp này không chỉ giúp giảm gánh nặng cho điều hòa, mà còn nâng cao chất lượng không khí trong nhà, đặc biệt với các gia đình có trẻ nhỏ, người cao tuổi hoặc sống ở khu vực ẩm thấp, dễ nấm mốc.

Tiết kiệm điện là thói quen, không phải hy sinh sự thoải mái

Việc sử dụng điều hòa đúng cách không chỉ giúp giảm đáng kể chi phí điện mỗi tháng, mà còn góp phần bảo vệ tuổi thọ thiết bị, giữ cho môi trường sống luôn dễ chịu và bền vững. Dù bạn đang sống trong căn hộ nhỏ, nhà phố hay biệt thự rộng rãi, thì những mẹo đơn giản như trên đều có thể áp dụng dễ dàng mà không cần đầu tư lớn.

KNXStore cam kết đồng hành cùng các kỹ sư, đơn vị lắp đặt và nhà thầu trong việc cung cấp các thiết bị điện thông minh, giải pháp. Liên hệ ngay với chúng tôi nếu cần tư vấn!