Chất lượng không khí trong nhà – vấn đề không thể xem nhẹ

Không khí trong nhà tưởng chừng an toàn, nhưng thực tế lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ hơn cả môi trường bên ngoài. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trong năm 2020, ô nhiễm không khí trong nhà là nguyên nhân gây ra khoảng 3,2 triệu ca tử vong – con số đáng báo động khi phần lớn đến từ các không gian vốn được xem là “an toàn” như nhà ở, trường học hay văn phòng.

Vấn đề nằm ở chỗ: chúng ta dành hơn 90% thời gian mỗi ngày trong không gian kín – nơi không khí được tuần hoàn bởi điều hòa, thiếu thông gió tự nhiên và dễ tích tụ các chất ô nhiễm như bụi mịn, khí CO₂, VOCs (hợp chất hữu cơ dễ bay hơi), nấm mốc hoặc vi khuẩn trong không khí. Những yếu tố này không nhìn thấy bằng mắt thường, nhưng lại âm thầm ảnh hưởng đến sức khỏe hô hấp, khả năng tập trung và chất lượng sống của cả gia đình.

Trẻ nhỏ, người cao tuổi, người bị hen suyễn hoặc có bệnh lý nền hô hấp là những đối tượng dễ bị tổn thương nhất. Đặc biệt trong những ngôi nhà kín, sử dụng máy lạnh thường xuyên, hoặc không có hệ thống thông gió hiệu quả – ô nhiễm trong nhà có thể vượt xa mức ngoài trời mà chúng ta không hề hay biết.

Chính vì vậy, việc kiểm soát chất lượng không khí trong nhà không còn là một tùy chọn "có thì tốt" nữa, mà đã trở thành một phần thiết yếu trong thiết kế và vận hành không gian sống hiện đại – đặc biệt là khi hướng đến tiêu chuẩn sống khỏe, tiết kiệm năng lượng và môi trường bền vững.

Những thủ phạm vô hình gây ô nhiễm không khí trong nhà

Không khí trong nhà ô nhiễm không chỉ vì nguyên do bụi mịn ngoài đường bay vào, mà còn đến từ những yếu tố rất đời thường, ngay trong chính môi trường sống hàng ngày, những thứ mà chúng ta ít để ý tới.

Vật liệu nội thất và hoàn thiện

Sơn tường, gỗ ép, keo dán và lớp phủ trang trí đều có thể phát thải các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOCs), formaldehyde và các khí độc hại khác trong một thời gian dài sau khi công trình hoàn thành. Đây là nguyên nhân phổ biến gây kích ứng hô hấp, đau đầu mãn tính hoặc thậm chí ảnh hưởng đến hệ thần kinh nếu tiếp xúc lâu dài.

Thiết bị điện và điều hòa không khí

Máy lạnh, máy sưởi, máy tạo ẩm,v.v.. là những thiết bị giúp tạo ra môi trường dễ chịu, nhưng nếu không bảo trì đúng cách, chúng lại trở thành nơi phát sinh vi khuẩn, mốc, và các khí ô nhiễm như Ozone, CO₂ hoặc TVOCs. Đặc biệt trong môi trường khép kín, lượng khí này sẽ tích tụ dần theo thời gian mà không có cảnh báo sớm.

Các hoạt động sinh hoạt hàng ngày

Hoạt động nấu nướng, hút thuốc, dùng nến thơm, hóa chất tẩy rửa hay thậm chí là nuôi thú cưng đều là nguồn phát tán các hạt bụi mịn PM2.5, khí CO, NO₂ và VOCs. Trong khi đó, lông và da chết từ thú cưng có thể gây kích ứng da, mũi hoặc làm trầm trọng các bệnh lý dị ứng, hen suyễn.

Độ ẩm cao và thông gió kém

Những ngôi nhà xây dựng theo tiêu chuẩn tiết kiệm năng lượng thường kín khí hơn, dẫn đến tình trạng lưu thông gió kém. Khi kết hợp với độ ẩm cao (thường gặp ở khu vực nhiệt đới hoặc nhà dùng máy tạo ẩm), điều này tạo điều kiện cho nấm mốc và vi khuẩn phát triển mạnh, không chỉ ảnh hưởng đến hệ hô hấp mà còn có thể làm hư hỏng nội thất, thiết bị điện tử.

Không khí ngoài trời

Không khí ô nhiễm từ môi trường ngoài như bụi công trường, khí thải giao thông, mùi từ nhà hàng, khu công nghiệp,v.v.. vẫn có thể len lỏi qua các khe cửa, hệ thống thông gió hoặc mở cửa thường xuyên. Thay vì thoát ra ngoài, chúng bị giữ lại trong không gian kín, làm tăng đáng kể nồng độ các chất ô nhiễm trong nhà.

Điểm chung của tất cả những yếu tố trên là: chúng đều không thể cảm nhận bằng mắt thường, và càng hiện đại, kín đáo, yên tĩnh thì không gian sống càng dễ tích tụ ô nhiễm. Đó cũng là lý do tại sao việc giám sát chất lượng không khí trong nhà nên được thực hiện liên tục và chính xác, thay vì chỉ dựa vào cảm giác hay đợi có vấn đề mới xử lý.

Cảm biến chất lượng không khí - Giải pháp chủ động bảo vệ sức khỏe

Khi các nguồn ô nhiễm trong nhà phần lớn đều đến từ hoạt động sống thường ngày và gần như vô hình, thì việc kiểm soát chất lượng không khí bằng cảm quan là hoàn toàn không đủ. Chỉ khi có thiết bị đo lường chính xác và giám sát liên tục, chúng ta mới thật sự biết được môi trường mình đang hít thở mỗi ngày có thực sự an toàn hay không.

Cảm biến chất lượng không khí – hay còn gọi là IAQ sensor – chính là giải pháp cho bài toán này. Thiết bị này cho phép đo lường chính xác các chỉ số ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và sự thoải mái, bao gồm: bụi mịn (PM1.0, PM2.5, PM10), nồng độ CO₂, VOCs (hợp chất hữu cơ bay hơi), formaldehyde, nhiệt độ, độ ẩm và nhiều chỉ số môi trường khác.

Không giống các máy đo cầm tay thông thường, các dòng cảm biến IAQ hiện đại có khả năng:

Ở mức cao hơn, các cảm biến thông minh có thể được kết nối vào hệ thống điều khiển tòa nhà (BMS) hoặc nhà thông minh. Khi đó, dữ liệu đo không chỉ dừng lại ở việc “hiển thị” – mà còn kích hoạt các thiết bị điều hòa, lọc khí, quạt thông gió hoặc gửi cảnh báo qua ứng dụng. Ví dụ: khi phát hiện CO₂ vượt 1000 ppm, hệ thống sẽ tự bật quạt gió hoặc mở van cấp khí tươi để đưa chỉ số trở lại mức an toàn.

Với các công trình hiện đại – đặc biệt là trường học, văn phòng, khách sạn hoặc nhà ở cao cấp – cảm biến IAQ không còn là thiết bị tùy chọn nữa, mà đã trở thành một phần không thể thiếu trong kiến trúc hệ thống điều khiển – vận hành – bảo vệ sức khỏe người dùng.

Cảm biến IAQ mang đến những lợi ích gì?

Việc đầu tư một thiết bị cảm biến chất lượng không khí trong nhà chính là một công cụ thực sự mang lại thay đổi tích cực rõ ràng cho cuộc sống, cả về sức khỏe, sự thoải mái và hiệu quả vận hành của không gian.

Cải thiện sức khỏe và phòng ngừa bệnh tật

Nồng độ CO₂ cao có thể gây mệt mỏi, đau đầu, mất tập trung. VOCs là tác nhân tiềm ẩn gây dị ứng, kích ứng niêm mạc và nhiều ảnh hưởng đến đường hô hấp. Bụi mịn PM2.5 thì đã được chứng minh có khả năng xâm nhập sâu vào phổi và máu, gây ra nhiều bệnh lý mãn tính.

Việc theo dõi và xử lý kịp thời những chỉ số này cùng thiết bị cảm biến IAQ giúp giảm nguy cơ hen suyễn, viêm xoang, viêm phế quản, mất ngủ và nhiều tình trạng sức khỏe thường gặp khác – đặc biệt với trẻ em, người cao tuổi hoặc người có cơ địa nhạy cảm.

Tăng hiệu quả điều hòa và tiết kiệm năng lượng

Khi cảm biến phát hiện các chỉ số ô nhiễm như CO₂ hoặc VOCs vượt ngưỡng, hệ thống điều hòa, quạt gió hoặc lọc khí sẽ chỉ được kích hoạt khi thật sự cần thiết. Điều này giúp thiết bị vận hành đúng lúc, tránh tình trạng chạy liên tục không cần thiết – từ đó tiết kiệm điện năng, giảm hao mòn và kéo dài tuổi thọ hệ thống HVAC.

Điều này đặc biệt quan trọng với các công trình sử dụng hệ thống điều hòa trung tâm, nơi mỗi lần thiết bị hoạt động là một lần tiêu phí điện và chi phí bảo trì.

Nâng cao sự thoải mái và khả năng tập trung

Chất lượng không khí tốt giúp ngủ sâu hơn, tập trung tốt hơn, giảm mệt mỏi và tăng hiệu suất học tập hoặc làm việc. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, ngay cả khi không khí “không mùi, không khó chịu”, chỉ cần CO₂ vượt 1000 ppm là năng lực nhận thức đã giảm đáng kể.

Đây là lý do tại sao cảm biến không khí ngày càng được đưa vào văn phòng làm việc, trường học, thư viện hoặc những nơi đòi hỏi khả năng tập trung cao.

Chủ động kiểm soát không gian và tăng chất lượng sống

Thay vì đợi có mùi lạ mới mở cửa sổ, hay cảm thấy ngột ngạt mới bật quạt, cảm biến IAQ cho phép người dùng biết trước tình trạng không khí, và hành động kịp thời. Một số thiết bị còn hỗ trợ theo dõi dữ liệu qua ứng dụng di động, giúp kiểm soát chất lượng không khí từ xa, lập lịch cảnh báo, hoặc phối hợp cùng hệ thống điều khiển nhà thông minh.

Các dòng cảm biến chất lượng không khí tại KNXStore

Tại KNXStore, cảm biến chất lượng không khí là một phần trong hệ sinh thái điều khiển thông minh mà chúng tôi đang xây dựng cho nhiều loại công trình khác nhau: từ nhà ở cao cấp, văn phòng, khách sạn đến trường học và trung tâm thương mại.

Danh mục hiện tại đang được chọn lọc kỹ lưỡng để đáp ứng từng loại nhu cầu thực tế – từ giám sát độc lập cho từng phòng đến tích hợp sâu với hệ thống HVAC, BMS hoặc smart home.

Kaiterra – giải pháp giám sát không khí chính xác cho môi trường dân dụng và thương mại

Với các model như Kaiterra Laser Egg hoặc Sensedge Mini, dòng sản phẩm này cung cấp khả năng theo dõi nhiều chỉ số IAQ cùng lúc: PM2.5, CO₂, VOCs, nhiệt độ, độ ẩm… với độ chính xác cao và khả năng kết nối Wi-Fi tiện lợi.

Sản phẩm được chứng nhận đạt chuẩn WELL, phù hợp với các công trình hướng tới tiêu chuẩn sống khỏe và bền vững – như văn phòng xanh, trường học quốc tế hoặc nhà ở cao cấp cần một giải pháp giám sát đáng tin cậy.

Kanonbus KNX – cảm biến tích hợp hệ thống tự động hóa tòa nhà

Nếu công trình sử dụng hệ thống điều khiển KNX (chuẩn châu Âu), thì dòng cảm biến từ Kanonbus là lựa chọn lý tưởng. Thiết bị vừa đảm nhận chức năng đo lường IAQ, vừa truyền dữ liệu trực tiếp lên hệ thống điều khiển để tự động kích hoạt thiết bị xử lý không khí như FCU, quạt thông gió hoặc hệ lọc khí tươi.

Khả năng đồng bộ mượt với các giải pháp điều khiển ánh sáng, rèm, HVAC… giúp thiết bị này rất được ưa chuộng trong các dự án BMS, khách sạn thông minh hoặc nhà ở tích hợp toàn diện.

Airzone – cảm biến IAQ tích hợp hệ điều hòa trung tâm

Dành cho các công trình đang sử dụng hệ thống điều hòa trung tâm Airzone, dòng cảm biến chất lượng không khí Airzone AirQ cho phép theo dõi chất lượng không khí và tự động điều chỉnh hoạt động của hệ thống điều hòa theo nồng độ CO₂, VOCs hoặc độ ẩm.

Giải pháp này không cần đi dây phức tạp, dễ dàng cài đặt bổ sung trong quá trình vận hành, phù hợp cho cải tạo hoặc nâng cấp hệ thống HVAC sẵn có.

Toàn bộ cảm biến IAQ tại KNXStore đều hỗ trợ kết nối linh hoạt, có tài liệu kỹ thuật đầy đủ, độ chính xác cao và tương thích với các hệ thống điều khiển phổ biến hiện nay.

Tại sao nên chọn cảm biến không khí tại KNXStore?

Một thiết bị cảm biến IAQ sẽ không mang lại giá trị nếu nó không phù hợp với hệ thống đang có, không kết nối được với thiết bị điều khiển, hoặc không hỗ trợ dữ liệu để người dùng hành động kịp thời.

Tại KNXStore, chúng tôi hiểu rõ rằng cảm biến không khí không chỉ là một thiết bị đo đạc, mà là cầu nối giữa sức khỏe người dùng và toàn bộ hệ thống vận hành bên trong công trình. Vì vậy, mỗi dòng sản phẩm tại đây đều được chọn lọc không chỉ dựa vào thương hiệu, mà còn dựa trên khả năng tích hợp, độ chính xác, tính ổn định và hỗ trợ kỹ thuật lâu dài.

Chúng tôi không đơn thuần cung cấp thiết bị, mà còn:

Dù bạn đang thiết kế một căn hộ thông minh hay triển khai một hệ thống kiểm soát IAQ cho trường học, văn phòng, trung tâm thương mại, đội ngũ KNXStore luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn từ bước tư vấn đến lúc thiết bị hoạt động ổn định trong hệ thống thực tế.